Phương thức bán lẻ truyền thống và thương mại điện tử không còn thực sự thu hút đối với nhóm khách hàng nghiện sử dụng điện thoại thông minh và chuyên theo dõi influencers.
Mikly Guan, một sinh viên của trường đại học Thượng Hải khi mua mỹ phẩm, cô ấy không mấy ấn tượng trước các beauty stores hay những thương hiệu mỹ phẩm lớn.
Thay vào đó, cô gái 20 tuổi dựa vào website và fanpage của Xiaohongshu, hay còn được gọi tiếng Anh là “Little Red Book” để tìm kiếm những sản phẩm mà mình đang quan tâm. Trên Xiaohongshu, một start-up áp dụng hình thức kết hợp giữa cổng thương mại điện tử và social media, Guan follow một influencer trong ngành làm đẹp, người mà cô ấy thường xuyên theo dõi các buổi livestream về makeup. Trong một lần livestream gần đây nhất của blogger này thì Guan đã chọn ngay được 4 sản phẩm chỉ trong vài phút, đơn giản chỉ click qua đường link đính kèm trên video.
Guan là một trong hàng triệu khách hàng sinh sau năm 1996, được biết đến là thế hệ Z, nhóm khách hàng thúc đẩy mạnh mẽ ngành công nghiệp bán lẻ tại Trung Quốc. Họ lớn lên cùng với các thiết bị di động và phương tiện truyền thông xã hội. Đây không chỉ đơn thuần là nơi mà họ bỏ thời gian để giải trí tiêu khiển mà còn là nơi để họ… tiêu tiền.
“Gen Z ở Trung Quốc không bị hấp dẫn bởi những thương hiệu hào nhoáng hay những chiến dịch quảng cáo truyền thống. Phần nhiều trong số họ tìm kiếm những thứ nằm ngoài cả kiểu cửa hàng truyền thống hay cổng thương mại điện tử (những kênh mà được thế hệ trước ưa chuộng). Họ mua sản phẩm được đề xuất bởi những người có tầm ảnh hưởng trên mạng xã hội (influencers), được biết đến với tên gọi “wanghong economy”. Họ sử dụng tin nhắn (messaging), những video ngắn (short videos), livestream và những ứng dụng mạng xã hội (social media apps) như là một cổng giao dịch để thực hiện việc mua hàng.”
Thời đại mua sắm mới tại Trung Quốc đưa ra một cái nhìn thoáng qua về xu hướng bán lẻ trong tương lai trên toàn thế giới. Hơn 413 tỉ $ giá trị hàng hóa sẽ được thực hiện trong năm 2022 thông qua thương mại điện tử, dường như tăng gấp năm lần năm 2017 (90 tỉ đô) theo một nghiên cứu của Frost và Sullivan.
Từ những doanh nghiệp lớn như Alibaba Group Holding cho đến những cái tên mới nổi như iQiyi, Netflix phiên bản Trung Quốc và Bytedance, nơi tạo ra những video ngắn trên ứng dụng TikTok, chạy đua để thu hút nhóm khách hàng Gen Z: “Thế hệ trẻ họ có một niềm đam mê mãnh liệt và họ tò mò về những điều mới mẻ” Zhang Xiaobo nói – Giám đốc điều hành của bộ phận truyền hình thông minh tại iQiyi: “Họ đang dẫn đầu xu hướng nâng cấp hành vi tiêu dùng và họ cũng là những khách hàng mà chúng ta không được phép ngó lơ.”
Khi người dùng xem phim truyền hình hoặc các shows chương trình khác trên iQiyi, các đường link sẽ xuất hiện ở góc dưới màn hình. Các link này sẽ đưa khách hàng đến những cửa hàng mua sắm online, nơi họ có thể mua sắm thời trang và sản phẩm được sử dụng bởi những người nổi tiếng trên các show truyền hình.
Công nghệ mới mà iQiyi ra mắt vào tháng 1 khuyến khích mua sắm online bằng điện thoại thông minh trong quá trình họ xem một chương trình trên Tivi. Khán giả có thể mua trực tiếp những sản phẩm, quần áo mà người nổi tiếng đang mặc. Họ sử dụng điều khiển từ xa bằng cách quét mã QR liên kết trực tiếp với cửa hàng iQiyi để hoàn tất giao dịch mua sắm.
Thương mại điện tử chỉ chiếm một con phần nhỏ trong doanh thu của iQiyi, nhưng chúng lại đang phát triển một cách nhanh chóng khi giới trẻ Trung Quốc nắm bắt những công nghệ mới mẻ mà không cần phải cung cấp những con số cụ thể, Zhang nói. Mua sắm qua mạng xã hội tại Trung Quốc dự kiến sẽ đạt được 15% doanh số bán hàng trực tuyến trong năm 2022, tăng từ 8.5% trong năm 2017, theo Frost & Sullivan.
Tại Hoa Kỳ, các nền tảng như Instagram và Snapchat đã và đang bắt đầu thêm vào những tính năng thương mại điện tử trực tuyến. Mua sắm qua mạng xã hội đang mở rộng một cách nhanh chóng, nhưng tổng doanh thu vẫn còn thấp. Theo Technavio (công ty nghiên cứu thị trường) cho biết, thương mại qua mạng xã hội đạt được 16,94 tỉ đô la vào năm 2018. Con số này chiếm 3% trong tổng số 523.61 tỉ đô doanh số bán hàng online được ước tính bởi Bộ Thương mại Hoa Kỳ vào năm ngoái.
Những người mua hàng trẻ tại Trung Quốc dường như không quan tâm nhiều đến việc các ngôi sao mạng xã hội hay còn được gọi là KOLs (Key Opinion Leaders), đang kiếm lời từ fan hâm mộ của họ. Hệ thống thanh toán trực tuyến cũng càng lúc được phát triển mạnh mẽ, khách hàng có thể dễ dàng mua sắm bất kể khi nào họ muốn. Đồng thời, thế hệ gen Z tại Trung Quốc dường như được nuông chiều bởi bố mẹ và ông bà hơn so với bạn đồng trang lứa của họ ở quốc gia khác. Hiện tại, họ đại diện cho 13% chi tiêu trong gia đình, so với Hoa Kỳ, con số này chỉ dừng lại ở mức 3%, theo các chuyên gia tư vấn chiến lược OC&C.
“Rất nhiều bạn trẻ trong thế hệ Z tại Trung Quốc vẫn mua sắm thông qua cổng thương mại điện tử truyền thống, tuy nhiên, họ đã có một điểm truy cập mới mẻ hơn: Ứng dụng video Douyin của Bytedance Ltd, còn được biết đến với tên phổ thông là TikTok, được download bởi 1 tỉ người trên thế giới, Tiktok bắt đầu tích hợp với nền tảng mua sắm Alibaba vào năm ngoái. Những người tạo ra các video trên Douyin có thể sử dụng ứng dụng để kết nối với fan hâm mộ về những sản phẩm mà họ bán trên trang Taobao của Alibaba. Alibaba sẽ có được traffics còn Douyin sẽ nhận được hoa hồng nếu có giao dịch.”
Tencent Holding Ltd. Và Alibaba đều đầu tư vào Bilibili Inc. – một trang ứng dụng game di động và video với 93 triệu người dùng hàng. “Việc hợp tác với các công ty như Bilibili và Bytedance đang giúp Alibaba tạo được điểm tựa để kết nối tốt hơn với gen Z, đồng thời tạo ra cơ hội thương mại cực kì lớn” – Meng Xiangyuan – cố vấn hoạt động cao cấp cho Anime, Comics và Game Platform của Taobao cho biết. Trang web này sở hữu hơn 100 triệu người dùng sinh sau năm 1995. Suy cho cùng, quan hệ đối tác này giúp Alibaba trở thành “hệ sinh thái hoàn chỉnh” cho thương mại điện tử xã hội (ecosystem for social e-commerce): Meng nói.Thật sự rất khó cho các doanh nghiệp trong việc xác định KOLs nào sẽ được Gen Z dành sự quan tâm lớn. Guan, sinh viên đại học Thượng Hải thường dành thời gian theo dõi một beauty influencer mang tên Xiao Zhu Jie Jie, sở hữu trang Weibo cá nhân với 4 triệu lượt theo dõi, nhưng đối với nhiều hộ gia đình Jie Jie không phải là cái tên quen thuộc. Guan thích Xiao Zhu vì cô ấy đưa ra những lời khuyên khách quan trong việc lựa chọn mỹ phẩm và các sản phẩm chăm sóc da sau khi cô ấy đã thử nghiệm. Thỉnh thoảng, Guan còn ghé vào cửa hàng trực tuyến của Xiao Zhu trên trang mua sắm Alibaba Taobao, nơi các blogger bán hầu hết các loại mỹ phẩm theo từng phân khúc và không phải là các thương hiệu lớn.
Nền tảng Xiaohongshu cũng có một trang thương mại điện tử riêng, nơi mà những bài post chia sẻ trên website và các trang mạng xã hội được liên kết lại. Xiaohongshu được sự hậu thuẫn bởi Alibaba và Tencent , phạm vi tiếp cận trên mạng xã hội của Xiaohongshu là cực kì lớn: 220 triệu người dùng có thể tạo ra 3 tỉ bài đăng mỗi ngày về thời trang, làm đẹp và những chủ đề lối sống. Trong đó, 50% người dùng sinh sau năm 1995 và họ cực kì tin tưởng vào cách mua sắm này giống như thế hệ trước đã từng tin tưởng vào phương pháp quảng cáo truyền thống.
“Trước tiên, tôi sẽ tìm đến Xiaohongshu hoặc các mạng xã hội khác để nhận được những lời khuyên từ các blogger đã sử dụng sản phẩm”: Crystal Yu, 21 tuổi, sinh viên đại học Thượng Hải. “Tôi tin tưởng vào họ (blogger) để giúp tôi sàng lọc các lựa chọn.”
Theo Daniela Wei và Shelly Banjo – Bloomberg