Đường Vòng Vẫn Đến Đích: Khi Sự Nghiệp Không Đi Theo Kế Hoạch
Bạn vừa nhận được email thông báo không qua thử việc. Hoặc bạn đột ngột bị sa thải trong một đợt tái cấu trúc của công ty. Hoặc sau hai năm làm việc, bạn nhận ra ngành học mà mình đã dành bốn năm theo đuổi hoàn toàn không phải là đam mê của mình. Tấm bản đồ sự nghiệp mà bạn đã cẩn thận vẽ ra bỗng chốc trở nên vô dụng. Một cảm giác hoang mang, thất bại và mất phương hướng nghề nghiệp bao trùm lấy bạn.
Nếu bạn đang ở trong tình huống này, hãy hít một hơi thật sâu và lắng nghe: Điều này hoàn toàn bình thường. Và hơn thế nữa, đây có thể là điều tuyệt vời nhất xảy ra với sự nghiệp của bạn. Chúng ta đang sống trong một thời đại mà ảo tưởng về một sự nghiệp phải đi thẳng đã không còn nữa. Những ngã rẽ bất ngờ, những “đường vòng” không lường trước không phải là dấu hiệu của sự thất bại, mà chính là những chương plot twist (tình tiết bất ngờ) tạo nên những câu chuyện sự nghiệp thú vị và thành công nhất.
Phá Vỡ “Ảo Tưởng Về Con Đường Thẳng Tắp”
Từ nhỏ, chúng ta thường được nghe về một kịch bản sự nghiệp lý tưởng: học một ngành, ra trường tìm một công việc ổn định, và leo dần lên từng nấc thang trong một công ty. Nhưng “chiếc thang” đó trong bối cảnh năm 2025 đã trở nên lung lay, thậm chí là gãy nát.
Thế giới thay đổi quá nhanh. Các ngành công nghiệp mới nổi lên, các ngành cũ lụi tàn. AI và tự động hóa đang định nghĩa lại bản chất của công việc. Và quan trọng hơn, chính chúng ta cũng thay đổi. Đam mê và ưu tiên của bạn ở tuổi 22 sẽ rất khác so với khi bạn 32 tuổi. Việc bám víu vào một con đường thẳng tắp không chỉ phi thực tế, mà còn có thể khiến bạn bỏ lỡ những cơ hội tuyệt vời để khám phá tiềm năng thực sự của mình. Nguy hiểm nhất, nó khiến chúng ta xem mỗi ngã rẽ là một thất bại cá nhân, gây ra cảm giác xấu hổ và tê liệt.
“Đường Vòng” Của Những Người Thành Công: Khi Thất Bại Là Chương Hay Nhất
Lịch sử đầy rẫy những câu chuyện thành công được viết nên bởi những người đã dũng cảm đi trên những con đường vòng vèo.
- Harland Sanders, nhà sáng lập KFC, đã trải qua vô số thất bại ở hàng loạt công việc khác nhau – từ lính cứu hỏa đường sắt, nhân viên bán bảo hiểm cho đến luật sư – trước khi tìm thấy công thức gà rán huyền thoại và khởi nghiệp ở tuổi 65. Những “đường vòng” đó đã tôi luyện nên sự kiên cường và kinh nghiệm kinh doanh quý báu cho ông.
- Vera Wang, một “nữ hoàng” của ngành thời trang cưới, từng là một vận động viên trượt băng nghệ thuật và sau đó là một biên tập viên thời trang cho tạp chí Vogue suốt 17 năm. Mãi đến năm 40 tuổi, khi tự tay thiết kế chiếc váy cưới cho mình, bà mới nhận ra đam mê thực sự và bắt đầu sự nghiệp thiết kế. Chính những năm tháng làm báo đã cho bà một con mắt tinh tường về xu hướng và nghệ thuật kể chuyện.
- Hay câu chuyện của chị Lan (TP.HCM): Từng là một kiểm toán viên mẫn cán, chị bị burnout và sau đó bị sa thải trong một đợt cắt giảm nhân sự. “Lúc đó mình cảm thấy cả thế giới sụp đổ”, chị chia sẻ. Trong thời gian thất nghiệp, chị bắt đầu làm bánh để giải tỏa căng thẳng. Những chiếc bánh của chị được bạn bè khen ngợi hết lời, và chị quyết định thử bán online. Giờ đây, chị là chủ một tiệm bánh artisan có tiếng. Chị cười và nói: “Nếu không có cú sốc bị sa thải ngày đó, có lẽ mình vẫn đang vùi đầu vào những con số khô khan. Chính kinh nghiệm kiểm toán đã giúp mình quản lý tài chính và vận hành tiệm bánh một cách bài bản ngay từ đầu”.
Bài học ở đây là gì? Những kỹ năng, bài học và sự kiên cường bạn tích lũy được trên “đường vòng” thường chính là những nguyên liệu bí mật, những lợi thế cạnh tranh không ai có được khi bạn tìm thấy “đích đến” thực sự của mình.
Lộ Trình “Định Vị Lại Bản Đồ”: 4 Bước Biến Khó Khăn Thành Bệ Phóng
Vậy khi bạn nhận ra sự nghiệp không đi theo kế hoạch, bạn cần làm gì để định hình lại bản thân? Dưới đây là lộ trình 4 bước để bạn biến khủng hoảng thành cơ hội.
Bước 1: Tạm Dừng và “Sơ Cứu” Cảm Xúc
Đây là bước đầu tiên và thường bị bỏ qua nhất. Việc bị sa thải, thử việc không qua, hay nhận ra mình đã chuyển ngành sai lầm là những trải nghiệm rất đau đớn. Đừng cố gắng gồng mình lên và lao ngay vào việc tìm một công việc mới. Hãy cho phép bản thân được buồn, được thất vọng, được tức giận. Hãy dành ra một khoảng thời gian nhất định (một tuần, hai tuần) để “sơ cứu” cho những vết thương cảm xúc. Hãy trò chuyện với người thân, bạn bè, hoặc làm bất cứ điều gì giúp bạn cảm thấy dễ chịu hơn. Bạn không thể xây dựng một tương lai vững chắc trên một nền tảng tinh thần đổ nát.
Bước 2: Trở Thành “Nhà Khảo Cổ” Sự Nghiệp Của Chính Mình
Sau khi đã bình tâm trở lại, hãy bắt đầu một cuộc “khai quật” sự nghiệp. Hãy nhìn lại tất cả những kinh nghiệm đã qua, kể cả những công việc làm thêm thời sinh viên hay những dự án đã thất bại. Nhưng lần này, đừng chỉ nhìn vào các chức danh. Hãy tự hỏi:
- Trong những công việc đó, mình đã thực sự làm gì? Mình đã giải quyết được những vấn đề nào?
- Mình đã sử dụng những kỹ năng nào (kỹ năng cứng, kỹ năng mềm)?
- Đâu là những khoảnh khắc mình cảm thấy tràn đầy năng lượng và hứng thú nhất?
- Đâu là những kỹ năng có thể chuyển đổi (transferable skills)? Ví dụ: Kỹ năng quản lý dự án bạn học được khi tổ chức sự kiện hoàn toàn có thể áp dụng trong ngành công nghệ. Kỹ năng thấu cảm bạn có được từ việc chăm sóc khách hàng lại là một tài sản vô giá nếu bạn muốn chuyển sang ngành nhân sự.
Bước 3: Vẽ Lại “Bản Đồ” Với Những Con Đường Mới
Dựa trên những “cổ vật” bạn đã khai quật được, hãy bắt đầu quá trình lên ý tưởng cho tương lai. Ở bước này, hãy cho phép mình được mơ mộng. Đừng bị giới hạn bởi những gì bạn “nên” làm. Hãy liệt kê tất cả những khả năng, dù là điên rồ nhất. Hãy thử bài tập “Lập kế hoạch Odyssey”: phác thảo ra 3 phiên bản hoàn toàn khác nhau cho 5 năm tới của cuộc đời bạn. Việc này sẽ giúp bạn mở rộng tư duy và nhìn thấy những con đường mới mà trước đây bạn chưa từng nghĩ đến.
Bước 4: “Đi Thăm Dò” Trước Khi “Chuyển Hẳn”
Bạn không cần phải thực hiện một cú nhảy vọt đầy rủi ro vào một lĩnh vực hoàn toàn mới. Hãy áp dụng tư duy “thử nghiệm”.
- Trò chuyện thăm dò: Tìm những người đang làm công việc mà bạn hứng thú trên LinkedIn và mời họ một buổi cà phê để hỏi về trải nghiệm thực tế của họ.
- Trải nghiệm thăm dò: Đăng ký một khóa học online ngắn hạn về lĩnh vực đó. Nhận một dự án freelance nhỏ. Dành cuối tuần để làm tình nguyện cho một tổ chức liên quan. Những thử nghiệm nhỏ này là cách ít tốn kém và an toàn nhất để bạn “nếm thử” con đường mới trước khi quyết định có đi trên nó hay không.
Lời Kết: Mỗi Ngã Rẽ Đều Có Lý Do Của Nó
Một sự nghiệp không đi theo kế hoạch không phải là một bi kịch. Nó là một lời mời gọi để bạn khám phá sâu hơn về bản thân và thế giới. Những chuyên gia kiên cường và thành công nhất không phải là những người chưa bao giờ lạc lối, mà là những người biết cách đọc lại bản đồ, tìm ra những con đường mòn, và biến mỗi chuyến đi vòng thành một cuộc phiêu lưu đáng giá.
Bản đồ sự nghiệp của bạn không được vẽ bằng mực không phai, nó được vẽ bằng bút chì. Hãy cho phép mình tẩy xóa, vẽ lại và tạo ra những ngã rẽ bất ngờ. Bởi vì đôi khi, con đường vòng đẹp nhất lại chính là con đường đưa bạn đến đúng nơi mình thuộc về.
Tìm hiểu thêm nhiều bài viết hữu ích tại đây!
GIỚI THIỆU VỀ K-OUTSOURCING
Công ty cổ phần Giải pháp nhân sự và Tư vấn đầu tư K-Outsourcing Việt Nam là đối tác uy tín trong lĩnh vực cung cấp dịch vụ cho thuê lại lao động và giải pháp nhân sự cho các doanh nghiệp với hệ sinh thái hỗ trợ nâng cao. Các dịch vụ của K-Outsourcing bao gồm: Tuyển dụng lao động, cho thuê lại lao động, payroll, tư vấn phát triển nguồn lực.
- Tìm hiểu thêm về K-Outsourcing: K-Outsourcing Việt Nam
