Tư Duy Phát Triển (Growth Mindset) – Mảnh Ghép Còn Thiếu Trong Chiến Lược Phát Triển Đội Ngũ
Nhiều doanh nghiệp dồn hết tâm sức và nguồn lực để “săn” nhân tài, để tuyển đúng người với hồ sơ ấn tượng và kỹ năng vượt trội. Họ tin rằng đó là chìa khóa cho sự thành công. Nhưng rồi một kịch bản quen thuộc xảy ra: những nhân viên tài năng đó, chỉ sau một thời gian ngắn, lại cảm thấy trì trệ, mất đi ngọn lửa nhiệt huyết và quyết định ra đi. Vấn đề không nằm ở việc tuyển sai người, mà nằm ở chỗ doanh nghiệp đã rơi vào cái bẫy tự mãn, cho rằng chỉ cần có nhân tài là đủ mà quên mất việc tạo ra một môi trường để họ tiếp tục phát triển. Mảnh ghép còn thiếu trong chiến lược phát triển đội ngũ bền vững ấy chính là Tư duy phát triển (Growth Mindset) – một triết lý có khả năng thay đổi hoàn toàn cách chúng ta nhìn nhận về năng lực, thất bại và sự trưởng thành.
“Tuyển Đúng Người” Mới Chỉ Là Khởi Đầu – Cái Bẫy Của Sự Tự Mãn
Khi một doanh nghiệp chỉ tập trung vào việc tuyển dụng những người đã “giỏi sẵn”, họ đang vô tình vận hành dựa trên một niềm tin ngầm: tài năng là một thuộc tính cố định, hoặc có hoặc không. Cách tiếp cận “cắm và chạy” (plug-and-play) này có thể mang lại kết quả tốt trong ngắn hạn, nhưng lại tiềm ẩn rủi ro lớn về lâu dài. Nó tạo ra một môi trường làm việc thấm nhuần Tư duy cố định (Fixed Mindset).
Trong một môi trường như vậy, nhân viên, kể cả những người giỏi nhất, sẽ dần cảm thấy e ngại trước những thử thách mới. Bởi lẽ, nếu năng lực là thứ không thể thay đổi, thì việc thất bại trong một nhiệm vụ khó sẽ bị xem như một bằng chứng cho thấy họ “không đủ giỏi”. Họ có xu hướng chọn những con đường an toàn, lặp lại những gì mình đã làm tốt, thay vì dấn thân vào những lĩnh vực mới mẻ có thể giúp họ và công ty bứt phá. Khi không còn không gian để học hỏi, không có cơ hội để thử nghiệm và mắc lỗi, những nhân tài sẽ cảm thấy mình đang chạm đến “ngưỡng” của sự phát triển. Đó là lúc họ bắt đầu tìm kiếm một bến đỗ mới, một nơi có thể nuôi dưỡng khát khao vươn lên của họ. Đây chính là lý do cốt lõi khiến nhiều doanh nghiệp không thể giữ chân nhân tài dù đã rất vất vả để có được họ.
Giải Mã “Tư Duy Phát Triển (Growth Mindset)” – Năng Lực Là Một Hành Trình, Không Phải Đích Đến
Để phá vỡ cái bẫy này, chúng ta cần tìm hiểu về một khái niệm mang tính cách mạng được giới thiệu bởi Tiến sĩ Carol Dweck, một nhà tâm lý học hàng đầu tại Đại học Stanford: Tư duy phát triển (Growth Mindset). Sau hàng thập kỷ nghiên cứu, bà đã chỉ ra rằng cách chúng ta nhìn nhận về năng lực của bản thân sẽ quyết định phần lớn thành công và hạnh phúc của chúng ta.
Tư duy phát triển được định nghĩa là niềm tin rằng trí thông minh, tài năng và các khả năng của con người không phải là những đặc điểm cố định, mà hoàn toàn có thể được phát triển và trau dồi thông qua nỗ lực, sự kiên trì, học hỏi từ sai lầm và đón nhận những chiến lược mới. Những người có tư duy này không xem thử thách là mối đe dọa, mà là cơ hội để học hỏi. Họ không xem nỗ lực là dấu hiệu của sự yếu kém, mà là con đường tất yếu để đi đến sự thành thạo.
Hãy cùng so sánh sự khác biệt trong tiếng nói nội tâm của hai loại tư duy khi đối mặt với một nhiệm vụ khó khăn:
Người có Tư duy cố định (Fixed Mindset) sẽ nghĩ: “Việc này khó quá, chắc mình không làm được đâu. Nếu mình cố mà vẫn thất bại thì thật xấu hổ. Mình không có năng khiếu về mảng này.” Họ dễ dàng bỏ cuộc, lảng tránh thử thách và cảm thấy bị đe dọa khi thấy người khác thành công.
Người có Tư duy phát triển (Growth Mindset) sẽ nghĩ: “Đây là một thử thách thú vị! Mình chưa biết cách làm, nhưng mình có thể học. Nếu mình thất bại, mình sẽ biết mình cần cải thiện ở đâu. Nỗ lực sẽ giúp mình giỏi hơn.” Họ kiên trì đối mặt với khó khăn, xem thất bại là một bài học và tìm thấy nguồn cảm hứng từ thành công của người khác.
Rõ ràng, một đội ngũ được xây dựng từ những con người mang Tư duy phát triển sẽ có sức bật, khả năng thích ứng và tinh thần đổi mới sáng tạo vượt trội hơn hẳn.
Xây Dựng Một “Hệ Sinh Thái” Nuôi Dưỡng Tư Duy Phát Triển Nơi Công Sở
Tư duy phát triển không chỉ là một thuộc tính cá nhân, nó hoàn toàn có thể được xây dựng và nuôi dưỡng thành một nét văn hóa đặc trưng của cả tổ chức. Để làm được điều này, doanh nghiệp cần kiến tạo một “hệ sinh thái” với ba trụ cột chính.
1. Khuyến Khích Một Văn Hóa Học Hỏi Không Ngừng
Một môi trường làm việc khuyến khích học hỏi là nơi kiến thức được xem là tài sản chung và việc học hỏi là một hoạt động thường xuyên, được khuyến khích ở mọi cấp độ. Điều này vượt ra ngoài những khóa đào tạo chính thức. Doanh nghiệp có thể tạo ra các câu lạc bộ sách, các buổi chia sẻ kiến thức nội bộ (internal workshop), nơi nhân viên có thể dạy cho nhau những kỹ năng mới. Quan trọng hơn cả, ban lãnh đạo phải là người làm gương. Khi một người sếp dám thừa nhận “Tôi không biết về vấn đề này, chúng ta hãy cùng tìm hiểu”, họ đang gửi đi một thông điệp mạnh mẽ rằng việc học hỏi được trân trọng hơn là việc tỏ ra biết tuốt. Việc dành ra thời gian và ngân sách cho nhân viên tham gia các khóa học, hội thảo, hay đơn giản là cho phép họ thử nghiệm những phương pháp mới chính là sự đầu tư trực tiếp vào văn hóa học hỏi.
2. “Thất Bại Tích Cực” – Coi Sai Lầm Là Cơ Hội Để Tăng Trưởng
Trong một môi trường có Tư duy cố định, thất bại là điều đáng sợ, đáng che giấu. Nhưng trong một môi trường có Tư duy phát triển, thất bại được nhìn nhận một cách tích cực hơn. Thất bại tích cực không có nghĩa là cổ xúy cho sự yếu kém, mà là nhìn nhận sai lầm như một nguồn dữ liệu quý giá để cải tiến. Nó cho chúng ta biết cách tiếp cận nào không hiệu quả để từ đó tìm ra một cách tốt hơn.
Để làm được điều này, doanh nghiệp cần tạo ra một môi trường an toàn về mặt tâm lý, nơi nhân viên dám dấn thân, dám thử nghiệm những ý tưởng táo bạo mà không sợ bị chỉ trích hay trừng phạt nếu kết quả không như ý. Thay vì đặt câu hỏi “Lỗi này của ai?”, các nhà quản lý nên đặt câu hỏi “Chúng ta đã học được gì từ sai lầm này?”. Việc triển khai các buổi họp “rút kinh nghiệm” (post-mortem) sau mỗi dự án, tập trung vào việc phân tích bài học thay vì đổ lỗi, sẽ giúp biến mỗi thất bại thành một nấc thang cho sự trưởng thành của cả đội ngũ.
3. Phản Hồi Liên Tục – La Bàn Dẫn Lối Cho Sự Phát Triển
Phản hồi liên tục là mạch máu nuôi dưỡng cho Tư duy phát triển. Nếu không có phản hồi, chúng ta không thể biết mình đang tiến bộ ở đâu và cần cải thiện điều gì. Tuy nhiên, cách chúng ta đưa ra phản hồi cũng phải nhất quán với tinh thần của Growth Mindset.
Hãy tập trung vào việc khen ngợi nỗ lực, quá trình, chiến lược và sự tiến bộ, thay vì chỉ khen ngợi tài năng thiên bẩm. Thay vì nói “Bạn thông minh quá!”, hãy nói “Tôi thực sự ấn tượng với cách bạn đã kiên trì theo đuổi vấn đề này và thử nhiều giải pháp khác nhau.” Lời khen thứ hai giúp củng cố niềm tin rằng nỗ lực chính là chìa khóa thành công. Tương tự, khi góp ý, hãy tập trung vào các hành vi có thể thay đổi và cùng nhau tìm ra giải pháp cho tương lai. Việc thực hành phản hồi hai chiều thường xuyên, trong các cuộc họp 1-1 hay sau mỗi nhiệm vụ nhỏ, sẽ hiệu quả hơn nhiều so với việc chờ đợi một kỳ đánh giá hiệu suất cuối năm đầy áp lực.
Lợi Ích Khi Tư Duy Phát Triển Trở Thành DNA Của Doanh Nghiệp
Khi Tư duy phát triển không còn là khẩu hiệu mà thực sự trở thành DNA của tổ chức, những lợi ích to lớn sẽ đến một cách tự nhiên. Đối với cá nhân, nhân viên sẽ trở nên kiên cường hơn, có động lực nội tại mạnh mẽ và con đường sự nghiệp của họ trở nên ý nghĩa hơn. Đối với đội ngũ, tinh thần hợp tác và đổi mới sáng tạo sẽ được nâng cao, khả năng giải quyết vấn đề phức tạp cũng tốt hơn.
Và đối với doanh nghiệp, đây chính là lời giải cho bài toán giữ chân nhân tài. Một môi trường nuôi dưỡng sự phát triển sẽ là “thỏi nam châm” thu hút và giữ chân những con người tài năng, ham học hỏi. Doanh nghiệp sẽ trở nên linh hoạt, dễ thích ứng hơn trước những biến động của thị trường và có được một nền tảng vững chắc cho sự tăng trưởng bền vững. Đây mới thực sự là một chiến lược phát triển đội ngũ toàn diện.
Lời Kết: Hãy Trở Thành Một Tổ Chức Biết “Lớn Lên”
Việc tuyển đúng người là quan trọng, nhưng việc tạo ra một môi trường nơi họ có thể “lớn lên” cùng tổ chức còn quan trọng hơn. Tư duy phát triển (Growth Mindset) chính là mảnh ghép còn thiếu, là triết lý nền tảng giúp kết nối việc tuyển dụng và giữ chân nhân tài. Nó biến doanh nghiệp từ một nơi chỉ “sử dụng” nhân tài thành một nơi “nuôi dưỡng” và phát triển nhân viên. Hành trình này bắt đầu từ sự thay đổi trong nhận thức của mỗi cá nhân và được củng cố bằng một văn hóa doanh nghiệp có chủ đích. Hãy tự hỏi bản thân và tổ chức của bạn ngay hôm nay: Chúng ta đang vận hành với tư duy nào? Và chúng ta có thể làm gì để bắt đầu hành trình phát triển của mình?
>>> Xem thêm bài viết: Quản Trị Nhân Sự Hiện Đại: Bí Quyết Gắn Kết Đội Ngũ Hiệu Quả Trong Môi Trường Làm Việc Linh Hoạt
Tìm hiểu thêm về các dịch vụ của KOS tại đây!
GIỚI THIỆU VỀ K-OUTSOURCING
Công ty cổ phần Giải pháp nhân sự và Tư vấn đầu tư K-Outsourcing Việt Nam là đối tác uy tín trong lĩnh vực cung cấp dịch vụ cho thuê lại lao động và giải pháp nhân sự cho các doanh nghiệp với hệ sinh thái hỗ trợ nâng cao. Các dịch vụ của K-Outsourcing bao gồm: Tuyển dụng lao động, cho thuê lại lao động, payroll, tư vấn phát triển nguồn lực.
Tìm hiểu thêm về K-Outsourcing: K-Outsourcing Việt Nam
