Trong nhiều thập kỷ, hình mẫu lý tưởng của sự nghiệp thường được mô tả bằng những bước tiến đều đặn: từ nhân viên lên trưởng nhóm, sau đó là quản lý cấp trung và tiến đến vị trí lãnh đạo. Thế nhưng, với Gen Z và Gen Y ngày nay, bức tranh sự nghiệp không còn là một con đường thẳng tắp hay còn gọi là sự nghiệp “phi tuyến tính”. Thay vào đó, họ chấp nhận – thậm chí chủ động lựa chọn – những bước ngoặt, những lần chuyển ngành, và những kỹ năng chéo để tự vẽ nên hành trình nghề nghiệp mang đậm dấu ấn cá nhân.
Khái niệm “sự nghiệp phi tuyến tính” là gì?
“Sự nghiệp phi tuyến tính” đề cập đến việc phát triển nghề nghiệp theo những lộ trình không truyền thống, có thể bao gồm chuyển vai trò, chuyển ngành, tích lũy kỹ năng đa dạng hoặc phát triển sự nghiệp theo nhiều hướng song song thay vì chỉ tiến thẳng theo một con đường cụ thể.
Tại sao sự nghiệp phi tuyến tính ngày càng phổ biến?
Một loạt các yếu tố đã góp phần thay đổi cách thế hệ trẻ nhìn nhận về công việc:
Thị trường lao động biến động nhanh: Công nghệ mới xuất hiện liên tục, mô hình kinh doanh thay đổi chóng mặt khiến những kỹ năng cũ nhanh chóng lỗi thời. Giữ một nghề trọn đời không còn là tiêu chuẩn.
Xu hướng “đa kỹ năng” lên ngôi: Các nhà tuyển dụng ngày càng đánh giá cao những ứng viên sở hữu khả năng xử lý đa dạng vấn đề, thay vì chỉ giỏi trong một lĩnh vực hẹp.
Khát khao ý nghĩa cá nhân: Gen Z và Gen Y không chỉ tìm kiếm thu nhập, mà còn tìm kiếm giá trị, mục tiêu sống thông qua công việc.
Áp lực thay đổi từ chính môi trường: COVID-19, sự bùng nổ công nghệ số và các biến động kinh tế khiến nhiều người buộc phải linh hoạt chuyển hướng để tồn tại và phát triển.
Đi đường vòng không có nghĩa là đi lạc
Nhiều người vẫn nghĩ rằng thay đổi nghề nghiệp, thử sức ở lĩnh vực khác là dấu hiệu của sự “không kiên định” hoặc “thiếu tập trung”. Nhưng thực tế, sự nghiệp phi tuyến tính có thể mang lại những lợi ích lớn mà một con đường thẳng truyền thống khó lòng đem đến.
Mở rộng kỹ năng – Mở rộng cơ hội
Khi bạn bước ra khỏi vùng an toàn và học hỏi ở những lĩnh vực mới, bạn không chỉ tích lũy thêm kỹ năng mà còn mở rộng góc nhìn, cách tiếp cận vấn đề. Những kỹ năng mềm như giải quyết vấn đề, giao tiếp đa văn hóa, tư duy phản biện… có tính ứng dụng cao trong mọi ngành nghề và là “vũ khí” giúp bạn nổi bật trên thị trường lao động.
Khả năng thích ứng vượt trội
Một người đã trải qua nhiều vai trò công việc, lĩnh vực khác nhau thường có khả năng thích ứng nhanh với môi trường mới, thay đổi chiến lược khi cần thiết và duy trì hiệu suất làm việc cao ngay cả trong hoàn cảnh bất định.
Xây dựng “thương hiệu cá nhân” độc đáo
Không ai khác có hành trình sự nghiệp giống bạn nếu bạn dám đi những ngã rẽ khác biệt. Điều này giúp bạn nổi bật khi ứng tuyển vào các vị trí cao cấp, đòi hỏi sự sáng tạo và năng lực tổng hợp.
Làm thế nào để phát triển sự nghiệp phi tuyến tính một cách bền vững?
Sự nghiệp phi tuyến tính không đồng nghĩa với “đi đâu cũng được” hay “thử cho biết”. Để con đường đó thực sự dẫn đến thành công, bạn cần chiến lược rõ ràng.
1. Xác định giá trị cá nhân
Trước khi quyết định chuyển ngành hay mở rộng kỹ năng, hãy dành thời gian để hiểu điều gì thực sự quan trọng với bạn: sự ổn định tài chính, cơ hội sáng tạo, khả năng tác động xã hội hay thăng tiến nhanh? Xác định rõ giá trị giúp bạn lựa chọn đúng hướng thay vì chạy theo xu hướng nhất thời.
2. Xây dựng bộ kỹ năng chéo
Cross-skill không chỉ là việc biết nhiều thứ, mà là chọn những kỹ năng có thể hỗ trợ lẫn nhau. Ví dụ, một người có nền tảng về tài chính nếu bổ sung thêm kỹ năng phân tích dữ liệu sẽ có lợi thế lớn trong các vai trò như Business Analyst hoặc Data-driven Strategist.
3. Tận dụng trải nghiệm cũ để tạo lợi thế mới
Mỗi kinh nghiệm làm việc – dù ở lĩnh vực nào – đều có thể trở thành điểm mạnh nếu bạn biết cách kết nối nó với công việc mới. Kỹ năng quản lý dự án khi làm marketing có thể áp dụng hiệu quả vào vai trò quản lý sản phẩm trong lĩnh vực công nghệ.
4. Không ngừng học hỏi và nâng cấp bản thân
Học tập suốt đời là nguyên tắc bất di bất dịch với những ai theo đuổi sự nghiệp phi tuyến tính. Các khóa học online, chứng chỉ nghề nghiệp, các cộng đồng chuyên môn… đều là nguồn lực quý giá giúp bạn duy trì lợi thế cạnh tranh.
Tấm gương về sự nghiệp phi tuyến tính thành công
Rất nhiều lãnh đạo nổi tiếng hiện nay từng có hành trình sự nghiệp phi tuyến tính. Ví dụ, Satya Nadella – CEO của Microsoft – từng theo học kỹ thuật điện tử, sau đó làm kỹ sư phần mềm, rồi chuyển sang vai trò lãnh đạo kinh doanh trước khi trở thành CEO.
Tại Việt Nam, nhiều doanh nhân, nhà sáng lập startup cũng không bắt đầu từ lĩnh vực họ thành công hiện tại. Sự linh hoạt, dám chuyển hướng và không ngừng học hỏi đã giúp họ xây dựng những sự nghiệp lừng lẫy.
Kết luận: Thành công không nhất thiết phải đi theo một đường thẳng
Thế hệ trẻ ngày nay đang chứng minh rằng “đường vòng” không phải là sự chệch hướng, mà là cách họ thiết kế một sự nghiệp phong phú, linh hoạt và mang đậm dấu ấn cá nhân. Thay vì lo lắng về việc đi đúng lộ trình truyền thống, hãy tập trung vào việc phát triển kỹ năng, mở rộng góc nhìn và chủ động tạo dựng những cơ hội cho riêng mình.
Đừng sợ thay đổi. Sự nghiệp phi tuyến tính – nếu được xây dựng đúng cách – chính là con đường ngắn nhất để bạn tiến tới thành công bền vững.
Tìm hiểu thêm nhiều bài viết hữu ích tại đây!
GIỚI THIỆU VỀ K-OUTSOURCING
Công ty cổ phần Giải pháp nhân sự và Tư vấn đầu tư K-Outsourcing Việt Nam là đối tác uy tín trong lĩnh vực cung cấp dịch vụ cho thuê lại lao động và giải pháp nhân sự cho các doanh nghiệp với hệ sinh thái hỗ trợ nâng cao. Các dịch vụ của K-Outsourcing bao gồm: Tuyển dụng lao động, cho thuê lại lao động, payroll, tư vấn phát triển nguồn lực.
Tìm hiểu thêm về K-Outsourcing: K-Outsourcing Việt Nam
